Co z tymi prionami

Odsłon: 476
    Idzie wiosna, a my mamy nowy temat – priony. Nie wiadomo, czy się bać, czy nie bać.
Jakby było mało tego, że rząd nas straszy kolejnymi mutantami wirusa. Co prawda, z biegiem czasu przyjmujemy do wiadomości, z przymrużeniem oka, informacje o nowych wariantach brazylijskich, nowozelandzkich, kanadyjskich, czy czeskich (bez wiedzy tych ostatnich).
Jest i przeciwdziałanie: priony. To normalne, na akcję jest i reakcja. Wy nam pandemię, a my wam priony! I kto jest górą? Kto zyskuje, a kto traci na takiej wymianie ciosów? Prawdziwych zwycięzców to chyba nie ma. Może więc zawrzeć pokój, dokonać uroczystego zawieszenia broni. Zakończyć pandemię i straszenie ludzi z obu stron.
      Ale co to są te priony? To białkowe czynniki zakaźne. Tak je nazwał Stanley Prusiner, amerykański biochemik i neurobiolog w 1982 r. Nazwę priony zaczerpnął prawdopodobnie od nazwy białek (ang. proteins). Za odkrycie prionów otrzymał Nagrodę Nobla w 1997 r.
Priony to wyjątkowe cząstki zakaźne, nie posiadają DNA ani RNA. Jest to białko błonowe, zbudowane z 209 aminokwasów (u człowieka). Pod wpływem nie do końca rozpoznanych czynników może ono zmieniać swoją konformację, co czyni je cząstkami zakaźnymi. Zmiana ta dotyczy budowy drugorzędowej białka oraz jego struktury przestrzennej. Również mutacje w genie kodującym to białko może uczynić je zakaźnym. Zmutowany gen można odziedziczyć, jak również mutacja może powstać de novo, czyli u danego człowieka za jego życia, jako mutacja somatyczna, niedziedzicząca się.
      Zmienione białko prionowe tworzy agregaty w mózgu i innych komórkach nerwowych, zwane amyloidami. Agregaty te niszczą komórki i tkanki, przyczyniając się do rozwoju chorób neurodegeneracyjnych, takich jak choroba Alzheimera i Parkinsona.
Najbardziej znanymi chorobami prionowymi (TSE, pasażowalne encefalopatie gąbczaste) u człowieka są: choroba Creutzfeldta-Jacoba, nazwa pochodzi od nazwisk naukowców, którzy jako pierwsi ją opisali w latach 1920-1921; choroba kuru (zwana potocznie śmiejąca się śmiercią), opisana u nowogwinejskiego plemienia praktykującego rytualny kanibalizm; a także śmiertelna bezsenność rodzinna.
     Spośród zwierząt chorobę prionową opisano u krów (BSE, choroba szalonych krów), u owiec i kóz (kołowacizna), u norki amerykańskiej, u jeleniowatych oraz u kotów.
      W 2021 r. ukazała się praca J.B. Classena, który przedstawił potencjalną możliwość powstania białek prionowych po przyjęciu produktu mRNA. W cytoplazmie komórek występują białka, które w naturalny sposób wiążą się z endogennym RNA. Dwa spośród nich, TDP-43 oraz FUS, to potencjalne białka prionowe, mogące zmieniać swoją konformację i stawać się cząstkami zakaźnymi. Zdaniem Classena białka te mogą wiązać się z dostarczanym produktem mRNA, ponieważ występują w nim sekwencje wykazujące powinowactwo do łączenia się z określonymi aminokwasami w białkach TDP-43 i FUS. Classen wymienił 19 takich sekwencji, z których 16 uznał za kluczowe. Jego zdaniem, produkty mRNA to poważne zagrożenie. Classen przedstawia dodatkową możliwość zmiany konformacji potencjalnie prionowych białek z udziałem jonów cynku. Cynk znajduje się w białku receptora ACE-2. Po połączeniu się z nim białka spike, zdaniem Classena, zostają uwalniane jony cynku, które wiążą się z mRNA, stymulując jego wiązanie się z potencjalnymi białkami prionowymi. Warto nadmienić, że przewidywania tego Autora były czysto teoretyczne, oparte na analizie in silico, czyli w komputerze, a nie na podstawie eksperymentu biologicznego.
      Praca Classena, 2021 wywołała duży niepokój i jest często przedstawiana jako dowód na powstawanie prionów pod wpływem produktów mRNA. Przykładem tego jest artykuł Niny Bojarskiej w Pressmania.pl, pt. „Łapki w górę kto się już zaszczepił”. W tym artykule czytamy, że produkty mRNA „wywołują NIEULECZALNE choroby prionowe do których należą... choroba Creutzfeldta-Jacoba, zespół GSS, choroba kuru, śmiertelna bezsenność rodzinna… a także może powodować: ALS (stwardnienie zanikowe boczne), zmniejsza aktywność wrodzonego układu odpornościowego, może doprowadzić do autoimmunizacji...działania niepożądane po podaniu szczepionki mRNA mogą pojawić się dopiero po 3-4 latach”.
Autorka w trybie dokonanym pisze, że produkty te wywołują liczne choroby, co nie jest zgodne z oryginalnym przekazem Classena. Pełnego cytowania też zabrakło, chociaż można je uzyskać na indywidualną prośbę.
      Możliwość zmiany konformacji białek przez produkty mRNA nie była dotąd brana pod uwagę. Biologia to nie matematyka, lecz żywy organizm i wszystko może się wydarzyć. Czy znowu będziemy królikami doświadczalnymi?
Rys. 1. Białko prionowe. Rys. 2. Struktura przestrzenna białka prionowego. Rys. 3. Izoformy prionowe. Rys. 4. Mutacje w genach kodujących białka prionowe.
Classen J.B. Covid-19 RNA based vaccines and the risk of prion disease. Microbiol Infect Dis. 5(1): 1-3.